Phác đồ điều trị sẹo lồi chuẩn y khoa

Sẹo lồi là một trong những vấn đề da liễu phổ biến nhưng phức tạp. Không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ, sẹo lồi còn gây cảm giác khó chịu như ngứa, đau nhức, đặc biệt tại những vùng dễ bị ma sát. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về phác đồ điều trị sẹo lồi, từ các phương pháp truyền thống đến các công nghệ hiện đại, cũng như cách chăm sóc da phù hợp để ngăn ngừa tình trạng tái phát.

Sẹo lồi là gì?

Sẹo lồi là kết quả của quá trình làm lành vết thương bị rối loạn, dẫn đến sự sản sinh quá mức collagen tại lớp trung bì. Đây là loại sẹo thường vượt ra ngoài ranh giới ban đầu của tổn thương, với các đặc điểm sau:

• Hình dáng: Thường nhô cao, kích thước lớn hơn so với vết thương ban đầu.
• Màu sắc: Đỏ, tím hoặc sẫm màu hơn vùng da xung quanh.
• Cảm giác: Có thể gây ngứa, đau hoặc khó chịu.
• Vị trí phổ biến: Ngực, vai, tai, cổ, hoặc các vùng da thường xuyên bị căng kéo.

Nguyên nhân và yếu tố gây sẹo lồi

Nguyên nhân

• Tăng sinh collagen: Cơ chế tự chữa lành bị rối loạn, làm collagen tích tụ bất thường.
• Nhiễm trùng: Vết thương bị viêm hoặc nhiễm trùng làm tăng nguy cơ hình thành sẹo.
• Kích thích cơ học: Cọ xát hoặc căng kéo tại vị trí vết thương khi đang lành.

Yếu tố nguy cơ

• Cơ địa dễ sẹo lồi.
• Vị trí vết thương thuộc vùng da mỏng hoặc căng.
• Vết thương sâu, kích thước lớn hoặc không được xử lý đúng cách.

Phác đồ điều trị sẹo lồi hiệu quả

Bước 1: Đánh giá tình trạng sẹo

Trước khi bắt đầu điều trị, bác sĩ da liễu sẽ đánh giá:

• Thời gian hình thành sẹo.
• Kích thước và độ sâu của sẹo.
• Mức độ khó chịu (đau, ngứa).
• Lịch sử bệnh lý cá nhân (nếu có).

Bước 2: Lựa chọn phương pháp điều trị sẹo lồi

Trong trường hợp lồi không quá to, ca bệnh dễ điều trị, bác sỹ có thể lựa chọn phương pháp điều trị không xâm lấn như:

• Sử dụng silicone gel hoặc miếng dán silicone: Làm phẳng sẹo, giảm đỏ và ngứa. Sử dụng liên tục từ 12-24 giờ mỗi ngày trong ít nhất 3 tháng.
• Tiêm corticosteroid: Ức chế sản sinh collagen, giảm kích thước sẹo. Tiêm 4-6 tuần/lần, kéo dài 3-6 tháng.
• Điện di iontophoresis: Đưa thuốc chống sẹo vào sâu lớp biểu bì mà không cần xâm lấn.
• Sử dụng thuốc bôi: Thành phần chính: Retinoid, Allium cepa, hoặc các chế phẩm chứa axit hyaluronic. Tác dụng của thuốc bôi là làm mềm mô sẹo và cải thiện bề mặt da.

Trong trường hợp sẹo lồi phì đại và lâu năm, bác sỹ có thể chỉ định một số phác đồ điều trị sẹo lồi có can thiệp xâm lấn như sau:

• Laser trị liệu: Loại laser phổ biến là Laser CO2 fractional, Pulsed Dye Laser (PDL). Cải thiện màu sắc và làm phẳng bề mặt sẹo.
• Áp lạnh (Cryotherapy): Sử dụng nitơ lỏng để phá hủy mô sẹo. Hiệu quả tốt khi kết hợp với tiêm corticosteroid.
• Phẫu thuật cắt bỏ: Áp dụng cho sẹo lồi lớn hoặc ảnh hưởng chức năng. Cần kết hợp xạ trị hoặc tiêm corticosteroid sau phẫu thuật để ngăn tái phát.
• Xạ trị: Phù hợp với những trường hợp tái phát nhiều lần. Sử dụng tia bức xạ năng lượng thấp để làm giảm kích thước sẹo.

Liệu pháp điều trị sẹo lồi kết hợp

Để đạt hiệu quả cao nhất, bác sĩ thường kết hợp nhiều phương pháp:

• Tiêm corticosteroid + 5-Fluorouracil (5-FU).
• Laser kết hợp silicone gel.
• Phẫu thuật + xạ trị.

Bước 3: Chăm sóc da sau khi thực hiện phác đồ điều trị sẹo lồi

• Sử dụng dung dịch sát khuẩn nhẹ.
• Tránh dùng sản phẩm có cồn hoặc chất tẩy mạnh.

• Sử dụng kem dưỡng ẩm có thành phần lành tính như ceramide, panthenol.
• Thoa kem chống nắng SPF 30+ để ngăn thâm và sạm màu vùng da điều trị.
• Ăn thực phẩm giàu vitamin A, C, E và kẽm để thúc đẩy quá trình lành da.
• Tránh đồ cay nóng, chất kích thích như rượu, bia.

Bước 4: Ngăn ngừa sẹo lồi hình thành

Chăm sóc vết thương đúng cách bằng cách giữ vệ sinh vết thương sạch sẽ, tránh nhiễm trùng. Dùng băng ép hoặc miếng silicon để kiểm soát độ căng của da. Nếu vùng da sau tổn thương có dấu hiệu đỏ, cứng hoặc nhô cao, hãy đến gặp bác sĩ ngay để có biện pháp xử lý kịp thời. Sử dụng các loại gel ngăn sẹo lồi có thành phần silicone hoặc Allium cepa.

Xu hướng mới trong điều trị sẹo lồi

• Liệu pháp tế bào gốc: Sử dụng tế bào gốc để tái tạo mô da và điều chỉnh sản xuất collagen.
• Laser thế hệ mới: PicoSure, PicoWay giúp điều trị sẹo hiệu quả hơn với ít tổn thương phụ.
• Sản phẩm chăm sóc da chuyên biệt: Kem dưỡng chứa peptide, retinol đang được nghiên cứu để cải thiện sẹo lồi.

Điều trị sẹo lồi là một quá trình cần sự kiên nhẫn và phối hợp giữa nhiều phương pháp. Việc tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ, kết hợp chăm sóc da đúng cách, không chỉ giúp cải thiện tình trạng sẹo mà còn mang lại sự tự tin và thoải mái trong cuộc sống. Nếu bạn đang gặp khó khăn với sẹo lồi, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn để được tư vấn và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp nhất!